Musea hebben hun autoriteit altijd ontleend aan hun kennis van kunst, geschiedenis, natuurhistorie, wetenschap & techniek en volkenkunde. In de loop der jaren wisten steeds meer bezoekers de weg naar het museum te vinden om de aangeboden kennis op te doen. Maar blijft die kennis van voldoende betekenis voor het museumpubliek? Behouden de collecties voldoende aantrekkingskracht? Is de toekomst van musea hiermee verzekerd? Sinds in 2010 het boek ‘The Participatory Museum’ van Nina Simon verscheen, wordt in de museumwereld veel gesproken over haar methodiek van publieksparticipatie. De bezoeker wordt meer gebruiker. Ook in Nederland voelen veel musea de urgentie van een andere aanpak. Publiek krijgt aandeel in het museum. Van kenniscentrum naar ontmoetingsplaats.
In opdracht van de Vereniging van Zeeuwse Musea en als Meesterproef voor mijn Masterstudie Kunsteducatie verrichtte ik hier onderzoek naar. De onderzoeksvraag luidde: Op welke wijze kunnen Zeeuwse musea in de jaren 2017-2022 hun publiek laten participeren? En aan welke voorwaarden moet daarvoor worden voldaan? Er is studie verricht naar welke opvattingen er internationaal zijn over publieksparticipatie in musea. Er wordt ingegaan op Simon’s Me-to-We-model en het Our Museum-programma dat de Paul Hamlyn Foundation liet ontwikkelen, evenals op de pleidooien van Graham Black voor het Museum van de 21ste eeuw en van Arnoud Odding voor het Disruptieve Museum. Ook worden vijf recente publieksparticipatieprojecten in Nederlandse musea beschreven.
In de maanden september tot december 2016 is onderzoek naar publieksparticipatie verricht in vijf Zeeuwse musea: het Zeeuws Museum (Middelburg), Watersnoodmuseum (Ouwerkerk), Historisch Museum De Bevelanden (Goes), Zeeuws maritiem muZEEum (Vlissingen) en Stadhuismuseum Zierikzee. De vijf directeuren werden geïnterviewd en 150 van hun bezoekers geënquêteerd. Op basis van het literatuuronderzoek en de uitkomsten van het onderzoek in de vijf Zeeuwse musea wordt de onderzoeksvraag beantwoord. Er wordt afgesloten met vijf aanbevelingen voor publieksparticipatie richting de Vereniging van Zeeuwse Musea, die echter ook van toepassing kunnen zijn op andere regionale cultuurhistorische musea in Nederland.
Bekijk eerst de videoclip en download daarna het document. Ik verneem graag je reactie hierop: [email protected]
Op 31 mei 2017 presenteerde ik de Meesterproef tijdens de voorjaarsvergadering van de Vereniging van Zeeuwse Musea in Middelburg en overhandigde het eerste exemplaar aan de voorzitter, Jaap Bos. En op 26 maart 2018 belegde de Vereniging een Contactdag in het Zeeuws Museum, die geheel was gewijd aan de Meesterproef. In het ochtendprogramma werd nader ingegaan op 'participatie van de samenleving in het museum' en in het middagprogramma op 'participatie van het museum in de samenleving'. De vijf aan het onderzoek deelnemende musea zullen de komende jaren het experiment als participatief museum aangaan. Maar wellicht volgen dus meerdere Zeeuwse musea...